سهم بازار چیست و چگونه محاسبه می شود؟

سهم بازار (Market Share) به درصدی از کل فروش یک محصول یا خدمات در یک بازار خاص در یک دوره زمانی مشخص اطلاق می‌شود. این سهم نشان می‌دهد که یک شرکت یا برند چه مقدار از کل تقاضا در آن بازار را به خود اختصاص داده است.

محاسبه سهم بازار:

برای محاسبه، باید فروش یک شرکت یا برند خاص را به کل فروش آن محصول یا خدمات در بازار در یک دوره زمانی مشخص (مثلاً یک ماه، یک فصل یا یک سال) تقسیم کنید و سپس حاصل را در صد ضرب کنید.

به عنوان مثال، فرض کنید در یک ماه خاص، ۱۰۰۰۰ واحد از یک محصول خاص در بازار فروخته شده باشد و یک شرکت خاص ۲۰۰۰ واحد از این محصول را فروخته باشد. سهم این شرکت در این ماه خاص ۲۰% خواهد بود.

Market Share = (فروش شرکت یا برند خاص / کل فروش بازار) * ۱۰۰

Market Share یک شاخص مهم برای عملکرد یک شرکت یا برند در بازار است. سهم بالا در بازار نشان می‌دهد که یک شرکت یا برند در بازار خود قوی است و مشتریان زیادی دارد.

برخی از مزایای داشتن سهم بازار بالا عبارتند از:

• سودآوری بیشتر: به طور کلی، شرکت‌هایی که سهم بالایی از بازار را دارند، سودآوری بیشتری دارند.
• قدرت برند: سهم بالا می‌تواند به تقویت برند یک شرکت یا برند کمک کند.
• مزیت رقابتی: سهم بالا می‌تواند به یک شرکت یا برند مزیت رقابتی نسبت به رقبا بدهد.
• دسترسی به منابع: شرکت‌هایی که سهم بالایی دارند، معمولاً به منابع بیشتری مانند سرمایه، نیروی کار و مواد اولیه دسترسی دارند.

عوامل موثر بر سهم بازار:

• قیمت: قیمت یک محصول یا خدمات می‌تواند تاثیر زیادی بر سهم آن بازار داشته باشد. به طور کلی، محصولاتی که قیمت پایین‌تری دارند، سهم بیشتری از بازار را به خود اختصاص می‌دهند.
• کیفیت: کیفیت یک محصول یا خدمات نیز می‌تواند تاثیر زیادی بر سهم آن بازار داشته باشد. به طور کلی، محصولاتی که کیفیت بالاتری دارند، سهم بیشتری را به خود اختصاص می‌دهند.
• بازاریابی: فعالیت‌های بازاریابی یک شرکت یا برند می‌تواند تاثیر زیادی بر سهم آن بازار داشته باشد. به طور کلی، شرکت‌هایی که فعالیت‌های بازاریابی موثرتری دارند، سهم بیشتری را به خود اختصاص می‌دهند.
• نوآوری: نوآوری در محصولات یا خدمات می‌تواند به یک شرکت یا برند کمک کند تا سهم خود را افزایش دهد.
• خدمات مشتری: خدمات مشتری با کیفیت بالا می‌تواند به یک شرکت یا برند کمک کند تا سهم خود را حفظ کند.

افزایش سهم بازار:

شرکت‌ها می‌توانند با استفاده از استراتژی‌های مختلف سهم خود را افزایش دهند. برخی از این استراتژی‌ها عبارتند از:

• کاهش قیمت: کاهش قیمت یک محصول یا خدمات می‌تواند به جذب مشتریان جدید و افزایش سهم کمک کند.
• افزایش کیفیت: افزایش کیفیت یک محصول یا خدمات می‌تواند به حفظ مشتریان فعلی و جذب مشتریان جدید کمک کند.
• افزایش فعالیت‌های بازاریابی: افزایش فعالیت‌های بازاریابی می‌تواند به افزایش آگاهی از برند و جذب مشتریان جدید کمک کند.
• نوآوری در محصولات یا خدمات: نوآوری در محصولات یا خدمات می‌تواند به یک شرکت یا برند کمک کند تا از رقبا متمایز شود و سهم بازار خود را افزایش دهد.
• ارائه خدمات مشتری با کیفیت بالا: ارائه خدمات مشتری با کیفیت بالا می‌تواند به حفظ مشتریان فعلی و جلب رضایت آنها کمک کند.

حفظ سهم بازار:

به همان اندازه افزایش سهم مهم است. شرکت‌ها می‌توانند با استفاده از استراتژی‌های مختلف سهم خود را حفظ کنند. برخی از این استراتژی‌ها عبارتند از:

• ارائه محصولات یا خدمات با کیفیت بالا: ارائه محصولات یا خدمات با کیفیت بالا به حفظ مشتریان فعلی و جلب رضایت آنها کمک می‌کند.
• ارائه خدمات مشتری با کیفیت بالا: ارائه خدمات مشتری با کیفیت بالا به حفظ مشتریان فعلی و جلب رضایت آنها کمک می‌کند.
• نوآوری در محصولات یا خدمات: نوآوری در محصولات یا خدمات اگر به شکل اصولی انجام شود، می‌تواند به یک شرکت سهم بیشتری از بازار دهد.

• توجه نکردن به سودآوری: سهم بازار بالا لزوماً به معنای سودآوری بالا نیست. ممکن است شرکتی برای افزایش Market Share خود، مجبور شود قیمت محصولات یا خدمات خود را کاهش دهد، که می‌تواند منجر به کاهش سودآوری شود.
• ناگفته ماندن در مورد رضایت مشتری: سهم بازار بالا لزوماً به معنای رضایت بالای مشتری نیست. ممکن است شرکتی سهم بالایی داشته باشد، اما مشتریان از محصولات یا خدمات آن رضایت نداشته باشند.
• چالش در بازارهای خاص: در برخی از بازارهای خاص، تمرکز بر Market Share ممکن است استراتژی مناسبی نباشد. به عنوان مثال، در بازارهای تخصصی که تعداد مشتریان کم است، ممکن است بهتر باشد که یک شرکت بر ارائه محصولات یا خدمات با کیفیت بالا به جای افزایش Market Share تمرکز کند.

انواع Market Share:

• سهم بازار واحد محصول (Product Share):  که یک شرکت یا برند چه درصدی از کل فروش یک محصول خاص در یک بازار خاص را به خود اختصاص داده است.
• سهم بازار بخش (Segment Share):  یک شرکت یا برند چه درصدی از کل فروش یک محصول یا خدمات در یک بخش خاص از بازار را به خود اختصاص داده است.
• سهم بازار مشتری (Customer Share):یک شرکت یا برند چه درصدی از کل خریدهای یک مشتری خاص را به خود اختصاص داده است.

جمع‌بندی:

Market Share یک شاخص مهم برای عملکرد یک شرکت یا برند در بازار است. سهم بالا نشان می‌دهد که یک شرکت یا برند در بازار خود قوی است و مشتریان زیادی دارد. با این حال، Market Share یک شاخص تک‌بعدی است و به تنهایی نمی‌تواند عملکرد کلی یک شرکت را نشان دهد.

مثال‌هایی از سهم بازار در دنیای واقعی

صنعت گوشی‌های هوشمند:

• اپل: ۱۵٫۳% (تخمین زده شده در سه ماهه اول سال ۲۰۲۴)
• سامسونگ: ۲۱٫۲% (تخمین زده شده در سه ماهه اول سال ۲۰۲۴)
• شیائومی: ۱۳٫۵% (تخمین زده شده در سه ماهه اول سال ۲۰۲۴)
• اوپو: ۱۰٫۵% (تخمین زده شده در سه ماهه اول سال ۲۰۲۴)
• Vivo: ۹.۱% (تخمین زده شده در سه ماهه اول سال ۲۰۲۴)

صنعت نوشابه‌های گازدار:

• کوکاکولا: ۴۰٫۱% (تخمین زده شده در سال ۲۰۲۳)
• پپسی: ۲۵٫۱% (تخمین زده شده در سال ۲۰۲۳)
• دکتر پپر: ۷٫۴% (تخمین زده شده در سال ۲۰۲۳)
• امید: ۶٫۱% (تخمین زده شده در سال ۲۰۲۳)
• موهیتو: ۵٫۹% (تخمین زده شده در سال ۲۰۲۳)

صنعت اتومبیل:

• تویوتا: ۱۰٫۵% (تخمین زده شده در سال ۲۰۲۳)
• فولکس واگن: ۸٫۲% (تخمین زده شده در سال ۲۰۲۳)
• استلانتیس: ۷٫۱% (تخمین زده شده در سال ۲۰۲۳)
• جنرال موتورز: ۶٫۴% (تخمین زده شده در سال ۲۰۲۳)
• فورد: ۵٫۹% (تخمین زده شده در سال ۲۰۲۳)

صنعت خرده‌فروشی:

• آمازون: ۳۸٫۷% (تخمین زده شده در سال ۲۰۲۳)
• والمارت: ۲۳٫۲% (تخمین زده شده در سال ۲۰۲۳)
• کاستکو: ۷٫۲% (تخمین زده شده در سال ۲۰۲۳)
• تارگت: ۵٫۶% (تخمین زده شده در سال ۲۰۲۳)
• کریگسمس: ۴٫۵% (تخمین زده شده در سال ۲۰۲۳)

نکاتی در مورد این مثال‌ها:

•  در طول زمان  می‌تواند تغییر کند. به عنوان مثال، سهم کوکاکولا در صنعت نوشابه‌های گازدار در سال‌های اخیر به طور پیوسته در حال کاهش بوده است.
•  در مناطق مختلف جغرافیایی  می‌تواند متفاوت باشد. به عنوان مثال، سهم تویوتا در بازار آسیا بسیار بیشتر از آمریکای شمالی است.
•  در بین بخش‌های مختلف بازار  می‌تواند متفاوت باشد. به عنوان مثال، سهم اپل در بازار گوشی‌های هوشمند پریمیوم بسیار بیشتر از بازار گوشی‌های هوشمند میان‌رده است.

موارد استفاده :

• برای ارزیابی قدرت و رقابت یک شرکت یا برند می‌تواند استفاده شود. شرکتی که سهم بالایی در بازار دارد، معمولاً قوی‌تر و رقابتی‌تر از شرکتی است که سهم بازار پایینی دارد.
• برای شناسایی فرصت‌های رشد می‌تواند استفاده شود. شرکتی که سهم پایینی در بازار دارد، ممکن است فرصت‌هایی برای افزایش Market Share خود از طریق معرفی محصولات یا خدمات جدید، گسترش به بازارهای جدید یا افزایش فعالیت‌های بازاریابی داشته باشد.
•  برای تصمیم‌گیری در مورد سرمایه‌گذاری می‌تواند استفاده شود. به عنوان مثال، یک سرمایه‌گذار ممکن است تمایل داشته باشد در شرکتی با سهم بالا سرمایه‌گذاری کند، زیرا احتمال موفقیت آن بیشتر است.

منابع:

• https://www.investopedia.com/
• https://corporatefinanceinstitute.com/about-cfi/
• https://en.wikipedia.org/wiki/Market_share