مقالات
Behavioral Design (طراحی رفتاری) چیست؟
Behavioral Design (طراحی رفتاری) روشی است که از اصول روانشناسی، علوم رفتاری و اقتصاد رفتاری برای تأثیرگذاری بر رفتار انسان استفاده می‌کند.
این حوزه به دنبال درک الگوهای تصمیم‌گیری و رفتار انسان است و از این دانش برای ایجاد محصولاتی، خدماتی و محیط‌هایی استفاده می‌کند که رفتارهای مطلوب را تشویق می‌کنند.
به عبارت ساده‌تر، طراحی رفتاری به این سوال پاسخ می‌دهد که چگونه می‌توان افراد را ترغیب کرد تا به شیوه‌ای خاص عمل کنند.
چرا از طراحی رفتاری استفاده کنیم؟
اغلب اوقات، ما تصمیمات غیرمنطقی می‌گیریم و تحت تأثیر عوامل ناخودآگاه و سوگیری‌های ذهنی قرار داریم. طراحی رفتاری با درک این سوگیری‌ها، به ما کمک می‌کند تا:
- عادات مثبت را در افراد ایجاد کنیم: برای مثال، یک اپلیکیشن ورزشی با استفاده از طراحی رفتاری می‌تواند کاربران را به ورزش کردن منظم تشویق کند.
- تصمیم‌گیری‌های بهتری را تسهیل کنیم: برای مثال، وب‌سایت یک بانک با استفاده از طراحی رفتاری می‌تواند کاربران را به سمت انتخاب راه‌حل‌های مالی مناسب هدایت کند.
- استفاده از محصولات و خدمات را آسان‌تر کنیم: برای مثال، رابط کاربری یک اپلیکیشن با استفاده از طراحی رفتاری می‌تواند به گونه‌ای طراحی شود که کاربران به راحتی از تمام قابلیت‌های آن استفاده کنند.
- رفتارهای اجتماعی مطلوب را تشویق کنیم: برای مثال، کمپین‌های اجتماعی با استفاده از طراحی رفتاری می‌توانند مردم را به صرفه‌جویی در مصرف انرژی یا رعایت قوانین راهنمایی و رانندگی ترغیب کنند.
تکنیک‌های رایج در طراحی رفتاری:
- اصل لنگر انداختن (Anchoring): اولین اطلاعاتی که به کاربر ارائه می‌شود، بر تصمیم‌گیری او تأثیر می‌گذارد.
- اصل کمیابی (Scarcity): ارزش یک محصول یا خدمت زمانی که کمیاب یا دارای زمان محدود باشد، در نظر ما افزایش می‌یابد.
- اثر bandwagon: تمایل افراد به پیروی از رفتار اکثریت.
- اصل تعهد (Commitment): احتمال اینکه فردی به تعهدی که علناً انجام داده است، عمل کند، بیشتر است.
- اصل بازخورد (Feedback): دریافت بازخورد به فرد کمک می‌کند تا رفتار خود را اصلاح کند.
- تقویت رفتار مطلوب (Gamification): استفاده از عناصر بازی‌گونه برای تشویق رفتارهای مطلوب.
مثال‌هایی از Behavioral Design:
- پیام‌های هشدار دهنده روی پاکت سیگار: این پیام‌ها با ایجاد احساس ترس و انزجار، افراد را از سیگار کشیدن منصرف می‌کنند.
- نمایش نوار پیشرفت در حین دانلود: این نوار به کاربر حس کنترل می‌دهد و او را برای تکمیل دانلود ترغیب می‌کند.
- ارائه پیشنهادات ویژه با زمان محدود: این تکنیک با ایجاد حس فوریت، کاربر را به خرید سریع‌تر ترغیب می‌کند.
- سیستم امتیازدهی در اپلیکیشن‌ها: با دریافت امتیاز برای انجام فعالیت‌های خاص، کاربر برای استفاده بیشتر از اپلیکیشن ترغیب می‌شود.
ملاحظات اخلاقی در طراحی رفتاری:
در حالی که طراحی رفتاری می‌تواند ابزاری قدرتمند برای بهبود زندگی انسان‌ها باشد، اما استفاده نادرست از آن می‌تواند جنبه‌های اخلاقی را زیر سوال ببرد.
مهم است که از طراحی رفتاری به شیوه‌ای مسئولانه استفاده شود که به نفع کاربران و جامعه باشد.
نکاتی که باید در نظر داشت:
- شفافیت: کاربر باید بداند که از تکنیک‌های طراحی رفتاری برای تاثیرگذاری بر او استفاده می‌شود.
- اجبار نکردن: طراحی رفتاری نباید برای اجبار کاربران به انجام کاری که نمی‌خواهند، استفاده شود.
- احترام به آزادی انتخاب: کاربران باید همچنان حق انتخاب داشته باشند.
Behavioral Design (طراحی رفتاری) روشی است که از اصول روانشناسی، علوم رفتاری و اقتصاد رفتاری برای تأثیرگذاری بر رفتار انسان استفاده می‌کند.
در ادامه، به برخی از مفاهیم کلیدی در این زمینه و همچنین مثال‌های عملی بیشتری می‌پردازیم:
۱٫ سوگیری‌های شناختی (Cognitive Biases):
سوگیری‌های شناختی، خطاهای تفکر هستند که بر قضاوت و تصمیم‌گیری ما تأثیر می‌گذارند.
طراحی رفتاری از درک این سوگیری‌ها برای طراحی محصولاتی، خدماتی و محیط‌هایی استفاده می‌کند که این سوگیری‌ها را به نفع خود هدایت می‌کنند.
مثال:
- اثر لنگر انداختن (Anchoring): اولین اطلاعاتی که به کاربر ارائه می‌شود، بر تصمیم‌گیری او تأثیر می‌گذارد. به عنوان مثال، یک فروشگاه ممکن است قیمت یک محصول را با قیمتی بالا نمایش دهد و سپس تخفیف قابل توجهی برای آن ارائه دهد. این کار باعث می‌شود که قیمت نهایی برای کاربر منصفانه به نظر برسد، حتی اگر در واقع قیمت بالایی باشد.
۲٫ معماری انتخاب (Choice Architecture):
معماری انتخاب به نحوه ارائه گزینه‌ها به افراد اشاره دارد.
طراحی رفتاری از درک این موضوع برای طراحی رابط کاربری و ساختار تصمیم‌گیری به گونه‌ای استفاده می‌کند که افراد را به سمت انتخاب‌های مطلوب سوق دهد.
مثال:
- ارائه گزینه پیش‌فرض (Default Option): گزینه پیش‌فرض، گزینه‌ای است که به طور خودکار انتخاب می‌شود، مگر اینکه کاربر به طور فعال آن را تغییر دهد. طراحی رفتاری از این تکنیک برای تشویق افراد به انتخاب گزینه‌ای که طراح می‌خواهد، استفاده می‌کند. به عنوان مثال، یک وب‌سایت ممکن است گزینه “ثبت‌نام در خبرنامه” را به طور پیش‌فرض انتخاب کند، که احتمالاً افراد را به ثبت‌نام در آن ترغیب می‌کند.
۳٫ اقتصاد رفتاری (Behavioral Economics):
اقتصاد رفتاری، شاخه‌ای از علم اقتصاد است که به نحوه تصمیم‌گیری افراد در دنیای واقعی می‌پردازد.
طراحی رفتاری از یافته‌های اقتصاد رفتاری برای درک انگیزه‌ها و رفتارهای انسان و طراحی راه حل‌هایی که این انگیزه‌ها و رفتارها را به سمت اهداف مطلوب هدایت می‌کنند، استفاده می‌کند.
مثال:
اثر bandwagon : تمایل افراد به پیروی از رفتار اکثریت. طراحی رفتاری از این تکنیک برای تشویق افراد به انجام کاری استفاده می‌کند که اکثریت مردم انجام می‌دهند. به عنوان مثال، یک رستوران ممکن است تعداد افرادی را که در حال حاضر در حال غذا خوردن هستند، روی تابلو نمایش دهد تا مشتریان بیشتری را به ورود به رستوران ترغیب کند.
۴٫ Gamification (گیمیفیکیشن):
Gamification به استفاده از عناصر بازی‌گونه در زمینه‌های غیر از بازی اشاره دارد.
طراحی رفتاری از گیمیفیکیشن برای افزایش انگیزه و مشارکت افراد در انجام فعالیت‌های خاص استفاده می‌کند.
مثال:
- سیستم امتیازدهی در اپلیکیشن‌ها: با دریافت امتیاز برای انجام فعالیت‌های خاص، کاربر برای استفاده بیشتر از اپلیکیشن ترغیب می‌شود.
۵٫ مثال‌های عملی دیگر:
- استفاده از تصاویر جذاب و متقاعد کننده در تبلیغات: تصاویر می‌توانند احساسات قوی را در افراد برانگیزند و آنها را به انجام کاری ترغیب کنند.
- استفاده از زبان ساده و قابل فهم در توضیحات و دستورالعمل‌ها: افراد بیشتر تمایل دارند از محصولاتی استفاده کنند که استفاده از آنها آسان باشد.
- ارائه بازخورد فوری به کاربران: بازخورد به افراد کمک می‌کند تا بفهمند که آیا کارشان را به درستی انجام می‌دهند یا خیر.
- ایجاد حس فوریت و ضرورت برای انجام یک کار: افراد بیشتر تمایل دارند کاری را انجام دهند که احساس می‌کنند باید فوراً انجام شود.
نتیجه‌گیری:
Behavioral Design حوزه‌ای رو به رشد است که می‌تواند تأثیر بسزایی بر زندگی ما بگذارد. با درک این مفاهیم، می‌توانیم هم از مزایای آن بهره‌مند شویم و هم نسبت به استفاده نادرست از آن آگاه باشیم.
