سرمایه گذاری خطرپذیر یا سرمایه گذاری جسورانه (VC) چیست؟

Venture capital که در فارسی به «سرمایه گذاری خطرپذیر» یا «سرمایه‌گذاری جسورانه» ترجمه می‌شود، نوعی تأمین مالی است که توسط شرکت‌ها یا صندوق‌هایی به کسب‌وکارهای نوپا (استارت‌آپ‌ها) و شرکت‌های با پتانسیل رشد بالا ارائه می‌شود. این سرمایه‌گذاری‌ها معمولا با ریسک بالایی همراه هستند، چرا که استارت‌آپ‌ها در مراحل اولیه فعالیت خود قرار دارند و موفقیت آن‌ها تضمین‌شده نیست.

چرا سرمایه‌گذاران خطرپذیر روی استارت‌آپ‌ها سرمایه‌گذاری می‌کنند؟

سرمایه‌گذاران خطرپذیر به دنبال بازدهی بالقوه‌ی بالا هستند. استارت‌آپ‌های موفق می‌توانند به سرعت رشد کنند و ارزش سهام آن‌ها به طور قابل توجهی افزایش یابد. در صورت موفقیت یک استارت‌آپ، سرمایه‌گذاران خطرپذیر می‌توانند سهام خود را با سود قابل توجهی به فروش برسانند.

انواع سرمایه گذاری خطرپذیر :

• سرمایه بذری (Seed Funding): در مراحل اولیه شکل‌گیری ایده و راه‌اندازی کسب‌وکار مورد استفاده قرار می‌گیرد. مبالغ سرمایه‌گذاری در این مرحله معمولا پایین است.
• مرحله اولیه (Startup Stage): در این مرحله استارت‌آپ در حال توسعه محصول یا خدمات اولیه خود است و به دنبال تأمین مالی برای تست و راه‌اندازی آن در بازار است.
• مرحله رشد (Growth Stage): استارت‌آپ در حال جذب مشتری و گسترش فعالیت‌های خود است و به دنبال سرمایه‌گذاری برای مقیاس‌گذاری (Scale-up) کسب‌وکار خود است.
• مرحله خروج (Exit Stage): در این مرحله سرمایه‌گذاران خطرپذیر به دنبال خروج از سرمایه‌گذاری خود هستند. این خروج می‌تواند از طریق عرضه‌ی اولیه‌ی سهام (IPO) یا خرید سهام توسط شرکت‌های دیگر صورت گیرد.

مزایای سرمایه گذاری خطرپذیر برای استارت‌آپ‌ها:

• تأمین مالی: سرمایه‌گذاری خطرپذیر به استارت‌آپ‌ها امکان می‌دهد تا ایده‌های خود را عملی کنند و کسب‌وکار خود را توسعه دهند.
• مشاوره و راهنمایی: بسیاری از سرمایه‌گذاران خطرپذیر دارای تجربه و تخصص بالایی در زمینه‌ی کسب‌وکار هستند و می‌توانند به استارت‌آپ‌ها در زمینه‌های مختلف مانند بازاریابی، فروش و مدیریت مشاوره دهند.
• شبکه‌ی ارتباطی: سرمایه‌گذاران خطرپذیر می‌توانند استارت‌آپ‌ها را به شبکه‌ی ارتباطی خود از جمله مشتریان بالقوه، شرکا و سایر سرمایه‌گذاران متصل کنند.

معایب سرمایه گذاری خطرپذیر برای استارت‌آپ‌ها:

• از دست دادن سهام: در مقابل دریافت سرمایه‌گذاری، استارت‌آپ‌ها باید بخشی از سهام خود را به سرمایه‌گذاران خطرپذیر واگذار کنند.
• فشار برای رشد: سرمایه‌گذاران خطرپذیر انتظار دارند که استارت‌آپ‌ها به سرعت رشد کنند و به سود برسند. این فشار می‌تواند برای مدیران استارت‌آپ چالش‌برانگیز باشد.
• از دست دادن کنترل: با ورود سرمایه‌گذاران خطرپذیر، ممکن است مدیران استارت‌آپ تا حدی کنترل تصمیم‌گیری‌ها را از دست بدهند.

مثال‌هایی از سرمایه گذاری جسورانه :

• اوبر (Uber): اوبر در سال ۲۰۰۹ با سرمایه‌گذاری اولیه ۵۰۰ هزار دلاری تأسیس شد. این شرکت در حال حاضر به یکی از بزرگترین شرکت‌های حمل و نقل آنلاین در جهان تبدیل شده است و ارزش آن بیش از ۹۰ میلیارد دلار تخمین زده می‌شود.
• ایرب‌ان‌بی (Airbnb): ایرب‌ان‌بی در سال ۲۰۰۸ با سرمایه‌گذاری اولیه ۲۰ هزار دلاری تأسیس شد. این شرکت در حال حاضر به بزرگترین پلتفرم اجاره کوتاه‌مدت خانه و آپارتمان در جهان تبدیل شده است و ارزش آن بیش از ۱۰۰ میلیارد دلار تخمین زده می‌شود.
• اسپیس‌ایکس (SpaceX): اسپیس‌ایکس در سال ۲۰۰۲ توسط ایلان ماسک تأسیس شد. این شرکت به دنبال توسعه فناوری‌های فضایی قابل استفاده مجدد است و هدف آن سکونت در مریخ است. اسپیس‌ایکس تاکنون بیش از ۱۸٫۵ میلیارد دلار سرمایه جذب کرده است.

فرآیند سرمایه گذاری جسورانه :

• ارائه‌ی طرح کسب‌وکار: استارت‌آپ باید طرح کسب‌وکار خود را به سرمایه‌گذاران خطرپذیر ارائه دهد. این طرح باید شامل اطلاعاتی در مورد ایده، بازار هدف، مدل تجاری، تیم مدیریتی و پیش‌بینی‌های مالی باشد.
• ارزیابی: سرمایه‌گذاران خطرپذیر طرح کسب‌وکار را به دقت ارزیابی می‌کنند تا ریسک و پتانسیل بازدهی سرمایه‌گذاری را بررسی کنند.
• مذاکره: اگر سرمایه‌گذاران خطرپذیر به سرمایه‌گذاری در استارت‌آپ علاقه‌مند باشند، با تیم مدیریتی در مورد شرایط سرمایه‌گذاری مذاکره می‌کنند. این شرایط شامل مبلغ سرمایه‌گذاری، سهام واگذار شده به سرمایه‌گذاران، حقوق و تعهدات طرفین و غیره می‌شود.
• انجام معامله: پس از توافق بر سر شرایط، سرمایه‌گذاری انجام می‌شود و استارت‌آپ پول را دریافت می‌کند.

نقش سرمایه‌گذاران خطرپذیر:

سرمایه‌گذاران خطرپذیر فقط پول به استارت‌آپ‌ها نمی‌دهند، بلکه نقش‌های دیگری نیز ایفا می‌کنند:

• ارائه مشاوره و راهنمایی: سرمایه‌گذاران خطرپذیر می‌توانند به استارت‌آپ‌ها در زمینه‌های مختلف مانند بازاریابی، فروش، مدیریت و توسعه محصول مشاوره دهند.
• ایجاد ارتباطات: سرمایه‌گذاران خطرپذیر می‌توانند استارت‌آپ‌ها را به شبکه‌ی ارتباطی خود از جمله مشتریان بالقوه، شرکا و سایر سرمایه‌گذاران متصل کنند.
• حمایت معنوی: سرمایه‌گذاری خطرپذیر می‌تواند به تیم مدیریتی استارت‌آپ انگیزه و اعتماد به نفس بدهد.