استارتاپ
زنجیره ارزش چیست؟
زنجیره ارزش (Value Chain) به مجموعه‌ای از فعالیت‌های مرتبط به هم اطلاق می‌شود که یک شرکت برای خلق ارزش برای مشتریان خود انجام می‌دهد. این فعالیت‌ها شامل تمامی مراحل، از تامین مواد اولیه تا ارائه خدمات پس از فروش به مشتریان، می‌شود. به عبارت دیگر، نشان می‌دهد که یک شرکت چگونه منابع را به محصولات یا خدمات نهایی تبدیل می‌کند و در نهایت آنها را به دست مشتریان می‌رساند.
زنجیره ارزش به طور کلی به دو دسته تقسیم می‌شود:
- فعالیت‌های اصلی: این فعالیت‌ها هسته‌ی اصلی زنجیره را تشکیل می‌دهند و شامل فعالیت‌هایی هستند که به طور مستقیم در تولید و ارائه محصول یا خدمات به مشتریان نقش دارند.
- فعالیت‌های پشتیبان: این فعالیت‌ها از فعالیت‌های اصلی پشتیبانی می‌کنند و شامل فعالیت‌هایی مانند تدارکات، تحقیق و توسعه، منابع انسانی و مدیریت زیرساخت می‌شود.
مزایای استفاده از زنجیره ارزش:
- درک بهتر از نحوه خلق ارزش: زنجیره ارزش به شما کمک می‌کند تا نحوه خلق ارزش برای مشتریان خود را به طور واضح درک کنید.
- شناسایی فرصت‌های بهبود: با تجزیه و تحلیل زنجیره ارزش خود، می‌توانید فرصت‌هایی برای بهبود کارایی و افزایش سودآوری را شناسایی کنید.
- مزیت رقابتی: با تمرکز بر فعالیت‌های کلیدی در زنجیره ارزش خود، می‌توانید مزیت رقابتی نسبت به رقبا به دست آورید.
- هماهنگی بین بخش‌های مختلف: زنجیره ارزش به شما کمک می‌کند تا هماهنگی بین بخش‌های مختلف شرکت را بهبود ببخشید.
نحوه تجزیه و تحلیل زنجیره ارزش:
برای تجزیه و تحلیل، باید مراحل زیر را انجام دهید:
- فعالیت‌های اصلی و پشتیبان را شناسایی کنید.
- برای هر فعالیت، ورودی‌ها و خروجی‌ها را مشخص کنید.
- ارزش هر فعالیت را برای مشتریان ارزیابی کنید.
- فرصت‌های بهبود را شناسایی کنید.
- برنامه‌ای برای پیاده‌سازی این فرصت‌ها تدوین کنید.
مثال:
فرض کنید شما صاحب یک رستوران هستید. زنجیره ارزش شما ممکن است شامل فعالیت‌های زیر باشد:
- فعالیت‌های اصلی: تهیه مواد اولیه، پخت و پز غذا، سرو غذا به مشتریان، شستشوی ظروف و تمیز کردن رستوران.
- فعالیت‌های پشتیبان: بازاریابی و تبلیغات، استخدام و آموزش کارکنان، مدیریت امور مالی، نگهداری و تعمیر تجهیزات.
با تجزیه و تحلیل زنجیره ارزش خود، ممکن است متوجه شوید که می‌توانید با استفاده از مواد اولیه با کیفیت‌تر، بهبود فرآیند پخت و پز و ارائه خدمات بهتر به مشتریان، ارزش بیشتری برای مشتریان خود خلق کنید. همچنین ممکن است متوجه شوید که می‌توانید با استفاده از فناوری‌های جدید، مانند سیستم‌های سفارش آنلاین، فرآیندهای خود را کارآمدتر کنید و هزینه‌های خود را کاهش دهید.
زنجیره ارزش ابزاری قدرتمند برای مدیریت و توسعه کسب و کار است. با استفاده از این ابزار می‌توانید درک بهتری از نحوه خلق ارزش برای مشتریان خود داشته باشید، فرصت‌های بهبود را شناسایی کنید و مزیت رقابتی نسبت به رقبا به دست آورید.
فعالیت‌های اصلی زنجیره ارزش:
فعالیت‌های اصلی زنجیره ارزش شامل فعالیت‌هایی هستند که به طور مستقیم در تولید و ارائه محصول یا خدمات به مشتریان نقش دارند. این فعالیت‌ها را می‌توان به دسته‌های زیر تقسیم کرد:
- فعالیت‌های ورود: این فعالیت‌ها شامل تامین مواد اولیه و منابع مورد نیاز برای تولید محصول یا خدمات می‌شود.
- فعالیت‌های عملیات: این فعالیت‌ها شامل تبدیل مواد اولیه به محصولات نهایی می‌شود.
- فعالیت‌های تدارکات: این فعالیت‌ها شامل ذخیره‌سازی، حمل و نقل و توزیع محصولات به مشتریان می‌شود.
- فعالیت‌های بازاریابی و فروش: این فعالیت‌ها شامل ایجاد تقاضا برای محصولات یا خدمات و فروش آنها به مشتریان می‌شود.
- فعالیت‌های خدمات پس از فروش: این فعالیت‌ها شامل ارائه پشتیبانی به مشتریان پس از خرید محصول یا خدمات می‌شود.
فعالیت‌های پشتیبان :
فعالیت‌های پشتیبان زنجیره ارزش از فعالیت‌های اصلی پشتیبانی می‌کنند و شامل فعالیت‌هایی مانند تدارکات، تحقیق و توسعه، منابع انسانی و مدیریت زیرساخت می‌شود. این فعالیت‌ها برای عملکرد روان و کارآمد فعالیت‌های اصلی ضروری هستند.
فعالیت‌های پشتیبان را می‌توان به دسته‌های زیر تقسیم کرد:
- فعالیت‌های زیرساخت: این فعالیت‌ها شامل ایجاد و نگهداری زیرساخت‌های فیزیکی مورد نیاز برای فعالیت‌های دیگر می‌شود، مانند ساختمان‌ها، تجهیزات و سیستم‌های اطلاعاتی.
- فعالیت‌های منابع انسانی: این فعالیت‌ها شامل استخدام، آموزش و توسعه کارکنان می‌شود.
- فعالیت‌های فناوری: این فعالیت‌ها شامل توسعه و استفاده از فناوری برای پشتیبانی از فعالیت‌های دیگر می‌شود.
- فعالیت‌های تدارکات: این فعالیت‌ها شامل تامین مواد اولیه و خدمات مورد نیاز برای فعالیت‌های دیگر می‌شود.
نقش زنجیره ارزش در خلق ارزش برای مشتریان:
زنجیره با تبدیل منابع به محصولات یا خدمات که برای مشتریان ارزش دارند، نقش کلیدی در خلق ارزش برای مشتریان ایفا می‌کند.
ارزش برای مشتریان به فایده‌ای اطلاق می‌شود که مشتریان از استفاده از محصول یا خدمات دریافت می‌کنند. این فایده می‌تواند عملکردی، احساسی یا پولی باشد.
برای خلق ارزش برای مشتریان، یک شرکت باید بر نیازها و خواسته‌های مشتریان تمرکز کند و محصولات یا خدماتی را ارائه دهد که این نیازها و خواسته‌ها را برآورده کند.
منابع:
- https://en.wikipedia.org/wiki/Value_chain
- https://www.investopedia.com/articles/investing/111014/basics-value-chain-analysis.asp
- https://www.investopedia.com/terms/v/valuechain.asp
