نوآوری اجتماعی چیزی نیست جز استفاده از ابزارهایی که برای صلاح جامعه خود در اختیار دارید. این مفهوم از دوران باستان وجود داشته است، اما در دنیای امروز معنای جدیدی پیدا کرده است. نوآوران اجتماعی از هر منبعی که در اختیار دارند برای کمک به همنوعان خود استفاده میکنند.
اما این فقط یک کار بیهوده نیست. در سراسر جهان، چالشهای اجتماعی با افزایش مقیاس و پیچیدگی در حال ظهور هستند. دولتها و سازمانهای بزرگ دیگر برای حل این مسائل مجهز نیستند و ما به راههای خلاقانه و مسئولانه برای رسیدگی به آنها نیاز داریم.
نوآوری اجتماعی چیست؟
تعاریف متعددی وجود دارد، اما اصطلاح “نوآوری اجتماعی” به بهترین وجه توسط سارا سول، نیل مالهوترا و برنادت کلاویر اینگونه تعریف شد: “نوآوری اجتماعی فرآیند توسعه و به کارگیری راه حل های موثر برای مسائل چالش برانگیز و اغلب سیستماتیک اجتماعی و زیست محیطی در حمایت از مسائل اجتماعی است”
بیایید این جمله را تفسیر کنیم.
از بسیاری از مشاغل انتظار میرود که اغلب نوآوری ایجاد کنند، فقط برای اینکه از رقبای خود جلوتر باشند. اما نوآوری محدود به حوزه کسب و کار نیست و هرگز هم اینطور نبوده است. نوآوران از استعدادهای خود برای حل آسیب های اجتماعی استفاده میکنند که اغلب با برهم زدن وضعیت موجود همراه است.
به عنوان مثال، دورههای آموزش از راه دور ابتدا توسط سازمانهای اجتماعی برای مدیریت آموزش در شرایط سخت ایجاد شد، اما از آن زمان توسط کسبوکارها نیز پذیرفته شدهاند. بسیاری از ابزارهای آشپزخانه در ابتدا برای بازار توسعه یافتند، اما تنها توسط افراد دارای توانایی های متفاوت مورد استفاده قرار گرفتند.
نوآوری اجتماعی، همانطور که در حال حاضر درک میشود، به فعالیت ها و خدمات نوآورانه ای اطلاق می شود که در تلاش برای رفع نیازهای اجتماعی هستند. جنبه دیگری که نوآوری اجتماعی را تعریف میکند این است که عمدتاً از طریق سازمان های اجتماعی منتشر میشود.
به عنوان مثال، بنیاد Childline، یک سازمان غیردولتی هندی را در نظر بگیرید که به رسانه کودکان و بخشی از جمعیت که قبلا به آنها آموزش رسمی ارائه نشده بود، اختصاص داده شده است. در مجموع، نوآوری اجتماعی نیروی محرکه تغییرات اجتماعی است، چیزی که در حال حاضر به شدت مورد نیاز است.
چرا نوآوری اجتماعی مهم است؟
نوآوری اجتماعی مهم است زیرا سعی در حل مشکلات نادیده گرفته شده دارد. حقیقت را بخواهید، نوآوری های اجتماعی در اطراف ما هستند. سازمان هایی مانند ویکی پدیا یا بانک ها با اعتبار خرد برای رفع نیازها و بهبود زندگی مردم کار میکنند.
همچنین انجمن های آنلاین که کمک تخصصی را ارائه میدهند. انجمن منصفانه کسب و کار به تولیدکنندگان کمک میکند تا قیمت های منصفانه ای داشته باشند. البته موارد ذکر شده فهرست جامعی نیست. در سرتاسر جهان، هزاران تکه کوچک نوآوری اجتماعی برای آسانتر کردن زندگی افراد وجود دارد.
تاکنون، نوآوری اجتماعی در مقیاس نسبتاً کوچک بوده است. اما اکنون، با افزایش مقیاس مشکلات، توسعه نوآوری اجتماعی به یک کار فوری تبدیل شده است. در حال حاضر، مشکلاتی که ما با آن روبرو هستیم از نظر مقیاس بسیار بزرگتر از راه حل هایی است که داریم.
برای این منظور، نوآوران اجتماعی باید شروع به کشف چگونگی کمک در سه بخش مختلف کنند. زمینه هایی که مشکلات در آنها در حال بدتر شدن است، زمینه هایی که مدل های فعلی راکد هستند، و زمینه هایی که از امکانات جدید در آنها استفاده نمیشود.
نوآوری اجتماعی اگر به درستی مدیریت شود، ظرفیت حل یا کاهش تعداد زیادی از آسیب های اجتماعی را دارد. اما علیرغم اهمیت آشکار نوآوری اجتماعی، هیچ استراتژی جدی برای توسعه آن وجود ندارد.
نمونه ای از نوآوری اجتماعی
سیستم های منبع باز – سیستم های منبع باز یکی از شناخته شده ترین اشکال نوآوری اجتماعی که ساخته شده توسط داوطلبان هستند. سیستم های منبع باز رایگان هستند، و حقوق مالکیت معنوی نیز به صورت رایگان در دسترس است.
نوآوری اجتماعی چه تفاوتی با کارآفرینی اجتماعی دارد؟
امروزه، کسب و کارها تعهدات مسئولیت اجتماعی شرکتی (CSR) خود را جدی میگیرند. در کنار سودآوری، به فکر حل مشکلات اجتماعی نیز هستند. این یک هدف نسبتا دشوار است و بسیاری از شرکتها ابتکارات CSR خود را قربانی افزایش سود خود میکنند. کارآفرینان اجتماعی اغلب مانند استارتاپها عمل میکنند که اغلب فاقد ابزار اندازهگیری تأثیر گذاری و ابزارهایی مانند مشارکت شهروندان هستند. آنها همچنین بر حل مشکلات انتخابی دقیقاً از طریق تجارت خود متمرکز هستند.
از سوی دیگر، نوآوران اجتماعی، سعی میکنند مشکلات را از طریق رسانه های مختلف حل کنند. آنها بسیار انعطاف پذیر هستند و اغلب از تیم ها و رویکردهای بین رشته ای برای مقابله با مشکلات در مقیاس بزرگ استفاده میکنند. نوآوران اجتماعی تمایل دارند از ساختارهای نوآوری باز استفاده کنند و مطمئن شوند که راه حل های نوآورانه آنها میتواند در جاهای دیگر تکرار شود. نوآوران اجتماعی نیز در ساختارهای متعددی مانند دولت، بخش خصوصی و همچنین غیرانتفاعی وجود دارند.
فرآیند نوآوری اجتماعی چیست؟
نوآوری اجتماعی به یک مبنای فرهنگی نیاز دارد. عوامل متعددی باید وجود داشته باشد تا نوآوری اجتماعی به عنوان یک جنبش، ریشه داشته باشد. اولین عامل تفکر عمیق است، زیرا دیدگاهی بیرونی در مورد مشکلاتی که ممکن است برای اکثریت نامرئی باشد ارائه میدهد.
عامل دوم نارضایتی است، اما به طور دقیقتر میتوان آن را دوست نداشتن وضعیت موجود و تمایل به تغییر آن تعریف کرد. عامل سوم اشتیاق، نیروی محرکه مورد نیاز برای ایجاد تغییر است. عامل چهارم تعهد است که تغییر پایدار ایجاد میکند. هنگامی که این چهار عامل اصلی وجود داشته باشند، اولین گام نوآوری اجتماعی را میتوان برداشت.
هسته اصلی هر نوآوری اجتماعی یک نیاز برآورده نشده است. درک آن نیازها، شناسایی راه حل های ممکن و سپس تولید ایده های نوآورانه برای حل اولین گام نوآوری اجتماعی است.
این کار با جستجوی امکانات جدید و تطبیق آنها با نیازهای صحیح انجام میشود. فرصتهای جدید زاییده پیشرفت هستند و فناوریهای نوظهور و اشکال سازمانی، زمانی که برای هدفیابی مشکلات استفاده میشوند، آغازی برای نوآوری اجتماعی ایجاد میکنند.
مرحله دوم توسعه، نمونه سازی و ایجاد پروژه های آزمایشی است. برنامه ریزی های انجام شده در مرحله اول اغلب با شکست مواجه میشوند، بنابراین توسعه یک برنامه آزمایشی یا یک نمونه اولیه برای توسعه ایده حیاتی است. بیشتر تلاشها برای نوآوری ابتدا با شکست مواجه میشوند، بنابراین بهتر است در هنگام انجام این کار سریع شکست بخورید و حداقل منابع را هدر دهید. اما مهم نیست که چه اتفاقی میافتد، این تجربه باعث ایجاد مسیر جدیدی برای آزمایش میشود.
گام سوم، ارزیابی استعدادهای موفق، بزرگ کردن آنها و انتشار بهترین ایدهها است. این تا حد زیادی پیچیدهترین مرحله از همه چیز است و شامل تفکر استراتژیک، ایجاد چشمانداز منسجم برای آینده، کاریزما شخصی و توانایی جمعآوری منابع است. این اغلب شامل یافتن حامیانی است که مایل به سرمایه گذاری در چشم انداز هستند، خواه یک کمپین مردمی یا یک سرمایه گذاری بزرگ باشد.
هنگامی که برنامه نوآوری اجتماعی راه اندازی و اجرا میشود، زمان یادگیری و سازگاری فرا میرسد. آنها همانطور که محیط اطرافشان حکم میکند، تکامل مییابند و در این فرآیند، بخشی از ساختار حمایتی جوامع خود میشوند.
نتیجه گیری
حوزه نواوری اجتماعی به سرعت در حال پیشرفت است. مردم و سازمان ها در سرتاسر جهان مسئولیت همنوعان خود را بر عهده میگیرند و کارهای بزرگی را آغاز میکنند. از باغبان شهری فروتن گرفته تا توسعه دهندگان ویکی پدیاهای سراسر جهان، میلیون ها نفر به صفوف نوآوران میپیوندند و زمان و پول خود را داوطلبانه برای ساختن اختراع عالی صرف میکنند. اما این از نوآوری هنوز یک رشته در حال ظهور است و تنها زمان نشان میدهد که تا چه حد پیشرفت خواهد کرد.