صنعت کشاورزی ایران با چالشهای متعددی مانند کمبود آب، فرسایش خاک، ناکارآمدی سیستمهای آبیاری، ضایعات بالا در محصولات کشاورزی و همچنین نیاز به افزایش بهرهوری و پایداری روبرو است. این چالشها فرصتهای مناسبی را برای کارآفرینان نوآور ایجاد میکنند تا با ارائه راهحلهای خلاقانه، به حل مشکلات این حوزه کمک کنند. در اینجا ایدههای استارتاپهای حوزه کشاورزی که میتوانند در ایران موفق باشند، آورده شده است:
۱٫ کشاورزی هوشمند:
- استفاده از اینترنت اشیا (IoT) در کشاورزی: نصب سنسورهایی در مزارع برای جمعآوری دادههای مربوط به خاک، آب، هوا و سلامت گیاهان و ارائه تحلیلهای هوشمندانه به کشاورزان برای بهینهسازی مصرف آب، کود و سموم، و افزایش عملکرد محصولات.
- سیستمهای آبیاری هوشمند: توسعه و ارائه سیستمهای آبیاری هوشمند که با توجه به نیاز واقعی گیاهان و شرایط آب و هوایی، به طور خودکار و کارآمد مزارع را آبیاری میکنند.
- رباتیک در کشاورزی: استفاده از رباتها برای انجام وظایفی مانند وجین، برداشت محصول، و بستهبندی، به منظور کاهش هزینهها، افزایش دقت و کارایی، و رهایی کشاورزان از کارهای طاقتفرسا.
- پهپادها در کشاورزی: استفاده از پهپادها برای پایش مزارع، سمپاشی، و جمعآوری داده، به منظور افزایش دقت، کارایی و صرفهجویی در زمان و هزینه.
۲٫ کشاورزی پایدار:
- کشت ارگانیک: تولید و عرضه محصولات کشاورزی ارگانیک با استفاده از روشهای طبیعی و بدون استفاده از سموم و کودهای شیمیایی، برای پاسخگویی به تقاضای روزافزون مصرفکنندگان برای غذای سالم.
- کشت گلخانهای: احداث گلخانههای مدرن و مجهز به سیستمهای کنترل دما، رطوبت و نور برای تولید محصولات کشاورزی خارج از فصل و در شرایط آب و هوایی نامناسب، و افزایش بهرهوری از منابع آب و زمین.
- آبیاری قطرهای: توسعه و ترویج استفاده از سیستمهای آبیاری قطرهای برای کاهش مصرف آب در کشاورزی، به خصوص در مناطق خشک و کمآب.
- کودهای زیستی: تولید و عرضه کودهای زیستی به جای کودهای شیمیایی، برای حفظ حاصلخیزی خاک و کاهش آلودگیهای زیستمحیطی.
۳٫ زنجیره تامین کشاورزی:
- بازارگاههای آنلاین کشاورزی: ایجاد پلتفرمهای آنلاین برای اتصال مستقیم کشاورزان به مصرفکنندگان و حذف واسطهها، به منظور کاهش هزینهها و افزایش سود کشاورزان.
- سیستمهای ردیابی و رهگیری محصولات: استفاده از فناوریهایی مانند RFID و بلاکچین برای ردیابی و رهگیری محصولات کشاورزی از مزرعه تا سفره، به منظور افزایش شفافیت و اطمینان از کیفیت و سلامت محصولات.
- خدمات لجستیک و حمل و نقل: ارائه خدمات حمل و نقل سرد و تخصصی برای محصولات کشاورزی، به منظور حفظ کیفیت و تازگی محصولات در طول فرآیند حمل و نقل.
- انبارداری و سردخانه: احداث انبارها و سردخانههای مدرن برای نگهداری و ذخیرهسازی محصولات کشاورزی، به منظور کاهش ضایعات و افزایش طول عمر محصولات.
۴٫ فناوریهای نوظهور در کشاورزی:
- کشاورزی عمودی: کشت محصولات کشاورزی در طبقات عمودی و در فضای محدود، به منظور افزایش بهرهوری از زمین و امکان کشاورزی در مناطق شهری.
- پرورش ماهی در سیستمهای آبزیپروری: تولید ماهی در استخرهای سربازده یا سیستمهای آبزیپروری عمودی، برای افزایش تولید پروتئین و تنوع غذایی.
- گوشت مصنوعی: تولید گوشت مصنوعی در آزمایشگاه از طریق کشت سلولهای حیوانی، به منظور کاهش وابستگی به دامداری سنتی و حفظ منابع طبیعی.
- ویرایش ژنتیک گیاهان: استفاده از فناوری ویرایش ژنتیک برای افزایش مقاومت گیاهان در برابر آفات، بیماریها و شرایط نامطلوب آب و هوایی.
عوامل موفقیت:
- آشنایی با چالشها و نیازهای خاص بازار کشاورزی ایران: برای موفقیت در این حوزه، لازم است با چالشها و نیازهای خاص بازار کشاورزی ایران به طور کامل آشنا باشید.
- تمرکز بر راهحلهای بومی: ارائه راهحلهایی که متناسب با شرایط و زیرساختهای موجود در ایران باشد، میتواند به موفقیت استارتاپ شما کمک کند.
در بخش قبلی چند نمونه از ایدههای استارتاپی در حوزه کشاورزی که میتوانند در ایران موفق باشند، معرفی شد. در ادامه این فهرست، به چند مورد دیگر اشاره میکنیم:
آموزش آنلاین کشاورزی: ارائه دورههای آموزشی آنلاین در زمینههای مختلف کشاورزی مانند کشت و زرع، پرورش دام و طیور، باغبانی و زنبورداری، برای ارتقاء دانش و مهارت کشاورزان و بهرهبرداران.
مشاوره تخصصی کشاورزی: ایجاد پلتفرمهایی برای برقراری ارتباط مستقیم کشاورزان با متخصصان کشاورزی، به منظور دریافت مشاوره تخصصی در زمینههای مختلف و حل مشکلات فنی و مدیریتی.
تامین مالی خرد (Microfinance) برای کشاورزان: ارائه خدمات مالی خرد و تسهیلات اعتباری به کشاورزان برای راهاندازی کسبوکارهای کشاورزی، خرید تجهیزات و نهادههای مورد نیاز، و توسعه فعالیتهای خود.
تجارت الکترونیکی محصولات کشاورزی: ایجاد پلتفرمهایی برای فروش آنلاین محصولات کشاورزی ارگانیک، محلی و باکیفیت، و تسهیل دسترسی مصرفکنندگان به این محصولات.
فرآوری و بستهبندی محصولات کشاورزی: راهاندازی کسبوکارهایی برای فرآوری، بستهبندی و ارزشافزایی به محصولات کشاورزی، به منظور افزایش ماندگاری، تنوع و ارزش اقتصادی محصولات.
گردشگری کشاورزی (Agri-tourism): توسعه و ترویج گردشگری کشاورزی، با ایجاد مزارع گردشگری و امکان بازدید گردشگران از مزارع، باغات، و فرآیند تولید محصولات کشاورزی، و ایجاد درآمد جانبی برای کشاورزان.
ویژگیهای نمونه موفق استارتاپهای حوزه کشاورزی:
- تیم با دانش ترکیبی: داشتن تیمی با ترکیبی از تخصصهای کشاورزی، فناوری، تجارت و بازاریابی برای درک صحیح چالشهای بخش کشاورزی و ارائه راهحلهای مناسب.
- مدل کسبوکار پایدار: طراحی یک مدل کسبوکار پایدار که هم برای کشاورزان و مصرفکنندگان و هم برای خود استارتاپ، سودآور باشد.
- تاثیرگذاری اجتماعی: توجه به تاثیرگذاری اجتماعی فعالیت استارتاپ بر توسعه پایدار بخش کشاورزی، بهبود معیشت کشاورزان و حفظ محیط زیست.
- مقیاسپذیری: توانایی استارتاپ برای گسترش فعالیت خود و ارائه راهحلها به تعداد بیشتری از کشاورزان در مناطق مختلف
نمونههای موفق استارتاپهای حوزه کشاورزی در دنیا (سال ۲۰۲۴)
همانطور که در بخشهای قبلی اشاره شد، استارتاپهای متعددی در حوزه کشاورزی در سراسر دنیا با ارائه راهحلهای نوآورانه به چالشهای این بخش میپردازند و در مسیر موفقیت گام برمیدارند. در اینجا به چند نمونه از این استارتاپهای موفق در سال ۲۰۲۴ اشاره میکنیم:
۱٫ Plenty (ایالات متحده آمریکا):
- زمینه فعالیت: کشاورزی عمودی در مقیاس بزرگ
- محصولات: سبزیجات و گیاهان دارویی
- روش کار: استفاده از سیستمهای کشت عمودی و کنترل شده در محیطهای گلخانهای برای تولید محصولات باکیفیت و بدون نیاز به آفتکشها و سموم
- نقاط قوت: افزایش بهرهوری از زمین و آب، تولید محصولات تازه در تمام طول سال، کاهش ضایعات، و ارائه محصولات باکیفیت و پایدار
۲٫ AgBiome (ایالات متحده آمریکا):
- زمینه فعالیت: توسعه میکروبهای مفید برای کشاورزی
- محصولات: بیوکودها، بیوکنترلرها و محرکهای زیستی
- روش کار: استفاده از میکروبهای مفید برای افزایش حاصلخیزی خاک، کنترل آفات و بیماریها، و تقویت سلامت گیاهان
- نقاط قوت: جایگزینی پایدار برای کودها و سموم شیمیایی، افزایش عملکرد محصولات، و حفظ سلامت محیط زیست
۳٫ Indigo Ag (ایالات متحده آمریکا):
- زمینه فعالیت: توسعه بازار کربن برای کشاورزی
- محصولات: برنامههای کشاورزی پایدار برای کشاورزان
- روش کار: ارائه راهکارهایی به کشاورزان برای کاهش انتشار گازهای گلخانهای از طریق روشهای کشاورزی پایدار و دریافت گواهینامه کربن برای فروش در بازار کربن
- نقاط قوت: ایجاد انگیزه اقتصادی برای کشاورزان برای اتخاذ روشهای کشاورزی پایدار، کمک به مقابله با تغییرات آب و هوایی، و افزایش درآمد کشاورزان
۴٫ Impossible Foods (ایالات متحده آمریکا):
- زمینه فعالیت: تولید گوشت گیاهی
- محصولات: برگر گیاهی، کوفته گیاهی، و شیره گیاهی
- روش کار: استفاده از فناوری برای تولید گوشت گیاهی با طعم، بافت و عطر مشابه گوشت واقعی
- نقاط قوت: ارائه جایگزینی پایدار برای گوشت حیوانی، کاهش آلایندگیهای زیستمحیطی ناشی از دامداری، و پاسخگویی به تقاضای رو به رشد برای غذای بدون گوشت
۵٫ AeroFarms (ایالات متحده آمریکا):
- زمینه فعالیت: کشاورزی عمودی در مقیاس کوچک
- محصولات: سبزیجات، گیاهان دارویی و گلها
- روش کار: استفاده از سیستمهای کشت عمودی و کنترل شده در فضای محدود، مانند رستورانها یا فروشگاههای مواد غذایی
- نقاط قوت: دسترسی به محصولات تازه و محلی در تمام طول سال، کاهش ضایعات، و امکان کشاورزی در مکانهای غیرمعمول
۶٫ AppHarvest (ایالات متحده آمریکا):
- زمینه فعالیت: کشاورزی گلخانهای با هوش مصنوعی
- محصولات: گوجه فرنگی، خیار، توت فرنگی و فلفل
- روش کار: استفاده از هوش مصنوعی برای کنترل و بهینهسازی شرایط محیطی گلخانهها، مانند دما، رطوبت، نور و آبیاری
- نقاط قوت: افزایش عملکرد محصولات، کاهش مصرف آب و انرژی، و ارائه محصولات باکیفیت و یکنواخت
۷٫ CropX (ایالات متحده آمریکا):
- زمینه فعالیت: جمعآوری و تحلیل دادههای کشاورزی
- محصولات: سنسورها، نرمافزار و خدمات تحلیلی
- روش کار: نصب سنسورهایی در مزارع برای جمعآوری دادههای مربوط به خاک، آب، هوا و سلامت گیاهان و ارائه تحلیلهای هوشمندانه به کشاورزان برای بهینهسازی مصرف آب، کود و سموم
- نقاط قوت: افزایش دقت و کارایی در کشاورزی، کاهش هزینهها، و افزایش عملکرد محصولات